Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin ve bunlara ait amortismanların yeniden değerlemeye tabi tutulması hakkında Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği'nin (Sıra No: 537) tamamını okumak için tıklayın.

Mükelleflerin,  yeniden değerleme yapması zorunlu olmayıp, bu karar mükelleflerin tercihine bırakılmıştır. Dileyen mükellefler bilançolarında kayıtlı iktisadi kıymetlerini ilgili dönemde yeniden değerlemeye tabi tutmayarak mevcut durumlarını muhafaza edebilir.

Aşağıda yer alan mükellefler, yeniden değerleme uygulamasından  yararlanamayacaklar.

a)  Dar mükellefiyet esasında vergilendirilen mükellefler.

b)  İşletme hesabı (zirai işletme hesabı dahil) esasına göre defter tutan mükellefler.

c)  Serbest meslek kazanç defteri tutan serbest meslek erbabı mükellefler.

ç) Münhasıran sürekli olarak işlenmiş altın, gümüş alım-satımı ve imali ile iştigal eden mükellefler.

d)  Kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına izin verilen mükellefler.

Kapsama giren mükellefler   2022 ve 2023 hesap dönemleri geçici vergi dönemleri sonları itibarıyla yeniden değerleme yapabilecekler.

Geçici vergi dönemleri itibarıyla yapılacak değerlemede esas alınacak yeniden değerleme oranı, bir önceki yılın Kasım ayından başlamak üzere; 3, 6 ve 9 uncu aylarda bir önceki 3, 6 ve 9 aylık dönemlere göre Yİ-ÜFE değerinde meydana gelen ortalama fiyat artış oranı esas alınmak suretiyle belirlenecek.

Yıl sonlarında amortismana tabi iktisadi kıymetlerin  tespit edilen değerleri ve bunlara ilişkin amortismanların, yeniden değerlemenin yapılacağı yıla ait olan  Bakanlık tarafından ilan edilen yeniden değerleme oranı ile çarpılması suretiyle yeniden değerleme sonrası değerleri bulunacak.

Yeniden değerleme yapan mükellefler  bilançolarına dahil amortismana tabi iktisadi kıymetleri ile birlikte  bu kıymetlere ilişkin olarak bilançonun pasifinde gösterilen amortismanları da değerleyecekler . Amortismanın herhangi bir yılda yapılmamış olması durumunda, yeniden değerlemeye esas alınacak tutar bu amortismanlar tam olarak ayrılmış varsayılarak belirlenecek. 

Emtialar (stoklar) yeniden değerlenemeyecek.

Kiralamaya konu edilen iktisadi kıymetler, emtia niteliğinde olanlar hariç, yeniden değerlemeye tabi tutulabilecek. Örneğin, araç alım satımı faaliyetinde bulunan mükellefin bu amaçla aktifinde bulunan bir aracı satış öncesinde belirli bir süre ile kiralamış olması halinde, söz konusu araç yeniden değerlenemeyecek.

Boş arazi ve arsalar gibi amortismana tabi olmayan iktisadi kıymetler yeniden değerlemeye tabi tutulamayacak.

Yeniden değerlemenin yapılacağı dönem sonu itibarıyla aktife kayıtlı olmayan amortismana tabi iktisadi kıymetler yeniden değerlemeye tabi tutulamayacak. Yeniden değerlemenin yapılacağı hesap döneminde aktife dahil edilen amortismana tabi iktisadi kıymetler için yeniden değerleme yapılamayacak.Amortismana tabi iktisadi kıymetler aktife dahil edildikleri hesap döneminde yeniden değerlenemeyecek.

Bu kapsamda, yapılmakta olan yatırımlar veya iktisadi kıymetlerin yatırım harcamaları yeniden değerlemeye tabi tutulamayacak. Yatırımın tamamlanmasını müteakiben ilgili hesaba aktarılan amortismana tabi iktisadi kıymetin de aktifleştirildiği hesap döneminde yeniden değerlemeye tabi tutulması imkânı bulunmamaktadır. Örneğin, inşa edilerek aktifleştirilen binaların, aktifleştirildikleri hesap döneminde yeniden değerlemeye tabi tutulması mümkün bulunmamakta olup, bu kapsamdaki binalar ancak aktifleştirildikleri hesap döneminden sonraki hesap dönemlerinde yeniden değerlemeye tabi tutulabilecek. 

 Yeniden değerlemenin herhangi bir hesap döneminde yapılmaması veya değerleme oranının düşük uygulanmasından dolayı, daha sonraki hesap dönemlerinde, geçmiş hesap dönemlerine ilişkin yeniden değerleme yapılamayacak.

Örneğin, 2022 yılı için yeniden değerleme oranının %15 (yüzde on beş) olarak tespit edilmesi, ancak mükellefçe %10 (yüzde on) olarak uygulanması veya yeniden değerlemenin hiç yapılmamış olması halinde, 2022 yılını takip eden yıllarda, aradaki %5 (yüzde beş) lik fark veya hiç değerleme yapılmaması nedeniyle belirtilen tam oran dikkate alınarak geçmişe yönelik yeniden değerleme yapılması mümkün olmayacak.

Yeniden değerleme yapabilecek mükellefler , istemeleri halinde  yukarıda açıklanan şekilde  Vergi Usul  Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (Ç) fıkrası kapsamında ilk kez yapılacak yeniden değerleme öncesinde,   bilançolarına kayıtlı bulunan  amortismana tabi iktisadi kıymetlerini, Vergi Usul Kanunu'nun  geçici 32 nci maddesine göre önceki hesap döneminin sonu itibarıyla yeniden değerleyebilecekler. Böylece  yeniden değerleme yapılabilecek kıymetlerin değerleri  bir önceki dönem sonu itibari ile artırılmış olacak. Ancak  geçici 32 nci madde kapsamında yapılacak değer artışı için %2 oranında vergi ödenmesi gerekiyor. Bu kapsamda  yeniden değerleme,  ilk kez yapılacak yeniden değerleme öncesinde olmak kaydıyla, yalnızca bir defa yapılabilecek. İlk kez yeniden değerleme, en erken 2022 yılının birinci geçici vergi dönemi itibarıyla yapılabileceğinden, söz konusu dönemde  yeniden değerleme yapılmadan önce geçici 32 nci madde kapsamında yeniden değerleme yapılabilecek. 

 Vergi Usul  Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (Ç) fıkrası  kapsamında ilk kez yapılan yeniden değerleme sonrasında, aynı Kanunun geçici 32 nci maddesi imkânından yararlanılamayacak. Örneğin 2022 yılının birinci geçici vergi dönemi itibarıyla  yeniden değerleme yapılmış ancak  öncesinde geçici 32 nci madde kapsamında yeniden değerleme yapılmamış olması halinde, izleyen dönemlerde geçici 32 nci madde kapsamında yeniden değerleme yapılamayacak.

Önemli bir hatırlatma :  Vergi Usul  Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (Ç) fıkrası  kapsamında boş arazi ve arsalar için yeniden değerleme yapılamazken Vergi Usul Kanunu geçici 32 nci maddeye göre yapılacak yeniden değerleme işlemlerinde boş arazi ve arsalar için yeniden değerleme yapılabiliyor.

İhracat yapan kurumlar ile üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumlarda kurumlar vergisi oranının 1 puan indirimli uygulanması hakkında açıklamalar yapan tebliğ yayımlandı. Bu konuda bilgi için tıklayın.

• Güncel mevzuatı hızlı ve güvenilir olarak takip etmek ,
• Vergi, SGK, İş, Ticaret Mevzuatı ile ilgili güncel konularda sorularınıza cevap almak;
• Uygulamaya yönelik  makaleleri  okumak  için siz de abonemiz olun.

 Abonemiz Olmak İçin Tıklayın.

Abonelerimizin sorularına  verdiğimiz cevapları  okumak  için tıklayın.

Dergimizde yayımlanmış bazı makaleler için tıklayın.

Yayımladığımız Özelge ve Danıştay Kararlarını incelemek için tıklayın.