Maliye Postası Dergisi
ZİRAİ ÜRÜN SATIŞI NEDENİYLE YAPILAN TEVKİFATLARIN MAHSUP VE İADESİ
Zirai faaliyet arazide, deniz, göl ve nehirlerde, ekim, dikim, bakım, üretme, yetiştirme ve ıslah yollarıyla veyahut doğrudan doğruya tabiattan istifade etmek suretiyle nebat, orman, hayvan, balık ve bunların mahsullerinin istihsalini, avlanmasını, avcıları ve yetiştiricileri tarafından muhafazasını, taşınmasını, satılmasını veya bu mahsullerden sair bir şekilde faydalanılmasını ifade eder. Zirai faaliyetin vergilendirilmesinde genel ilke hasılatlar üzerinden Gelir vergisi Kanununun 94. maddesi uyarınca tevkifat yapılmasıdır (G.V.K. Md. 53). gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçilerin bu gelirlerini beyan etmemeleri nedeniyle, tevkif edilen verginin mahsup imkanı olmadığından, hasılat üzerinden yapılan tevkifat nihai bir vergi niteliğini taşımaktadır. Elde edilen zirai hasılata ilişkin kesinti oranları 94. maddenin 11. bendinde yer almakta olup, işlemin borsada geçip geçmemesine göre iki seçenekli tevkifat oranı öngörülmüştür. Buna göre borsada tescil ettirilerek gerçekleştirilen işlemlerde düşük oranlı tevkifat yapılmaktadır. Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesi uyarınca söz konusu tevkifatı yapacak olanlar, gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçiden mal alanlardır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesinin A fıkrasına istinaden Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler 94. maddenin bentlerinde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.
ZİRAİ KAZANÇLARDA VERGİLEME