Maliye Postası Dergisi
VERİ SORUMLULARININ İLGİLİ KİŞİLERİ AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
Hakan ARSLAN
7 Nisan 2016 tarihli ve 29677 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunan 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanununa göre “veri sorumlusu” kavramı, kişisel verilerin işleme amaçlarını ve vasıtalarını belirleyen, veri kayıt sisteminin kurulmasından ve yönetilmesinden sorumlu olan gerçek veya tüzel kişiyi ifade etmektedir.
6698 sayılı Kanun, kişisel verileri işlenen ilgili kişilere bu verilerinin kim tarafından, hangi amaçlarla ve hukuki sebeplerle işlenebileceği, kimlere hangi amaçlarla aktarılabileceği hususunda bilgi edinme hakkı tanımakta ve bu hususları, veri sorumlusunun aydınlatma yükümlülüğü kapsamında ele almaktadır.
6698 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi hükmü uyarınca veri sorumlusu veya yetkilendirdiği kişi, kişisel verilerin elde edilmesi sırasında ilgili kişilere;
a) Veri sorumlusunun ve varsa temsilcisinin kimliği,
b) Kişisel verilerin hangi amaçla işleneceği,
c) İşlenen kişisel verilerin kimlere ve hangi amaçla aktarılabileceği,
ç) Kişisel veri toplamanın yöntemi ve hukuki sebebi,
d) Kanunun 11 inci maddesinde sayılan diğer hakları,
konusunda bilgi vermekle yükümlüdür.
Veri sorumlusu veya yetkilendirdiği kişi tarafından, kişisel verisi işlenen ilgili kişilere yönelik olarak yerine getirilecek aydınlatma faaliyetinde veya bu amaçla hazırlanacak aydınlatma metinlerinde, söz konusu unsurlardan herhangi birinin dahi bulunmaması, Kanunun 10 uncu maddesi hükmüne aykırılık teşkil edecektir. 6698 sayılı Kanunun “Kabahatler” başlıklı 18 inci maddesinin irinci fıkrasının (a) bendi hükmü uyarınca, Kanunun 10 uncu maddesinde öngörülen aydınlatma yükümlülüğünü yerine getirmeyenler hakkında uygulanacak idari para cezasının alt ve üst sınırları ise 2020 yılı için 9.013 Türk lirası ile 180.264 Türk lirası tutarındadır.
Veri sorumlusu veya yetkilendirdiği kişinin, kişisel verilerin elde edilmesi sırasında ilgili kişilere yönelik aydınlatma yükümlülüğünün bulunması kural olmakla birlikte, 6698 sayılı Kanunun kapsamında yer almakla birlikte, Kanunun “İstisnalar” başlıklı 28 inci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen faaliyetler kapsamında bir kişisel veri işleme faaliyetinde bulunulması durumunda, Kanunun amacına ve temel ilkelerine uygun ve orantılı olmak kaydıyla aydınlatma yükümlülüğünün yerine getirilmesi zorunluluğu bulunmamaktadır. Söz konusu veri işleme faaliyetleri şunlardır: