VERGİ İNCELEME RAPORLARININ İHBARNAMELERE EKLENMEMESİ DURUMU: SAVUNMA HAKKI - ŞEKİL ŞARTLARI VERGİLENDİRME AÇISINDAN DEĞERLENDİRME

Osman ALTUNDAŞ

10 Ağustos 2019, Cumartesi

Vergi incelemesinden maksat ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamaktır. İnceleme yapmaya yetkili olanlarca yapılan vergi incelemesi neticesinde inceleme raporu düzenlenir. Vergi inceleme raporu olarak adlandırılan bu raporlarda tarhiyat ve ceza önerisi olması durumunda ilgili vergi dairesi tarafından vergi/ceza ihbarnamesi düzenlenir. İhbarnamelerin hüküm ifade etmesi ise bunların mükelleflere tebliği ile mümkündür.

Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre vergi/ceza ihbarnameleri, ihbarnamelerin düzenlenmesine dayanak inceleme raporlarıyla birlikte tebliğ edilmelidir. Bu hükme aksi bir uygulama dava konusu edilebilmektedir.

Vergi mahkemeleri davaların bir kısmında; vergi inceleme raporlarının ihbarnamelere eklenmemesi durumunu mükelleflerin anayasal savunma hakkını kısıtlayan bir işlem ve/veya esasa etki eden şekil hatası şeklinde yorumlayarak vergi ve cezaları kaldıran kararlar vermiştir. Temyize konu edilen bu kararlar için Danıştay ise bazı durumlarda vergi mahkemesi kararlarını onaylar nitelikte kararlar bazı durumlarda da savunma hakkının kısıtlanması ve şekil hatasının varlığı gibi bir durumun söz konusu olmadığı yönünde kararlar vermiştir. Hatta gerek vergi mahkemesi kararlarını onaylar nitelikteki kararlarda gerekse de bunun aksi yönünde olan kararlarda dahi karşı oylar ve değerlendirmeler olduğu görülmüştür.

Çalışmada yargı mercilerince farklı yorumlanan ve birbirinden farklı kararlara konu olan bu hususun mevzuat çerçevesinde değerlendirilmesi amaçlanmaktadır.

Bu sebeple öncelikle vergi inceleme raporlarının nasıl oluştuğu ve ne şekilde sonuçlar doğurduğuna, vergi/ceza ihbarnamelerinde nelerin bulunması ve bunların nasıl tebliğ edilmesi gerektiğine, vergi/ceza ihbarnamelerine neden ve nasıl dava açılacağına ilişkin bilgiler verilecek sonrasında ise vergi inceleme raporlarının vergi/ceza ihbarnamelerine ek yapılmaması savunma hakkı, şekil şartları ve vergilendirme açısından değerlendirilecektir.

1. VERGİ İNCELEME RAPORLARINA İLİŞKİN GENEL BİLGİ

Vergi incelemesi; inceleme yapmaya yetkili olanlar tarafından, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamak amacıyla yapılan faaliyeti ifade etmektedir.