Vakkas DEMİR

GİRİŞ
7316 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 22.04.2021 tarihli ve 31462 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
7316 sayılı Kanunun 9 uncu maddesi ile SGK’dan hastalık ve analık durumlarında alınan rapor parası hesabı değiştirilmiştir. 7316 sayılı Kanunun 9 uncu maddesi yayım tarihi (22.04.2021) itibariyle yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Bahse konu 9 uncu madde ile 5510 sayılı Kanunun rapor parası hesabıyla ilgili hükümleri düzenleyen “Ödenek ve gelirlere esas tutulacak günlük kazanç” başlıklı 17 nci maddesinde değişiklik yapılmıştır.
Bu yazımızda, SGK’nın konuyla ilgili yayınlamış olduğu 27.04.2021 tarihli, “2016/21 sayılı genelgede değişiklik” konulu ve 2021/13 sayılı genelgesinde yer alan hususlar doğrultusunda, 7316 sayılı kanunla analık ve hastalık halleri nedeniyle ödeneğe hak kazanılmış istirahat raporlarına ödenecek olan geçici iş göremezlik ödeneğinin (rapor parası) hesaplanmasıyla ilgili değiştirilen hükümleri açıklamaya çalışacağız.
7316 SAYILI KANUNDAN ÖNCE SGK’DA RAPOR PARASI HESABININ NASIL YAPILDIĞI
7316 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin yürürlük tarihi olan 22.04.2021’den önce, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde istirahat raporlarına ödenecek rapor parasının hesabı, 5510 sayılı Kanunun 17.04.2008 taihli ve 5754 sayılı Kanunun 67 nci maddesiyle değişik 17 nci maddesine göre yapılmaktaydı.
Bahse konu 17 nci maddenin ilgili hükümlerinin 7316 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki madde metni; “MADDE 17- İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde verilecek ödeneklerin veya bağlanacak gelirlerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç; iş kazasının veya doğumun olduğu tarihten, meslek hastalığı veya hastalık halinde ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki oniki aydaki son üç ay içinde 80 inci maddeye göre hesaplanacak prime esas kazançlar toplamının, bu kazançlara esas prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanır.
… b) İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yapılan ücret, ikramiye, zam, tazminat ve bu mahiyetteki ödemelerden, ödenek ve gelirin hesabına esas alınan üç aylık dönemden önceki aylara ilişkin olanlar dikkate alınmaz. …” şeklinde idi.
Üstte yer alan kanun metnine göre, 7316 sayılı Kanundan önce istirahat raporlarına ödenecek olan rapor parasının miktarı/hesabı iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinin hepsi için aynı şekilde yapılmakta ve hesaplanmaktaydı. Bu hesaplama ise; iş kazasının veya doğumun olduğu tarihten, meslek hastalığı veya hastalık halinde ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki oniki aydaki son üç ay içindeki prime esas kazanca göre belirlenmekteydi.
7316 sayılı kanundan önce yürürlükte olan bu uygulama, fiiliyatta suistimallere ve SGK’dan haksız ödenek tahsiline sebebiyet vermekteydi.
Örnek olarak; bazı işçiler gerçek ve asıl ücretinin (asıl prim) dışındaki prim ve ikramiye gibi yan gelirlerini rapor tarihinden önceki son üç ay alacak şekilde ayarlayıp SGK’dan alacakları rapor parası miktarını arttırmaktaydılar.
Özellikle, uygulamada bazı kamu işçileri, rapor alma dönemlerini ikramiye veya ilave ödeme aldıkları tarihlere denk getirip, yaklaşık bir maaş veya ikramiye kadar da SGK’dan rapor parası almaya tevessül etmekteydiler. Özel sektörde ise, rapordan önceki son üç ayda işçinin maaşını unvan değişikliği (şef iken müdür yapılması vb.) yapmak suretiyle artırıp, SGK’dan yüksek rapor parası alınması yoluna gidilmesi gibi durumlarla karşılaşılmaktaydı.
7316 SAYILI KANUNDAN SONRA RAPOR PARASI HESABININ NASIL YAPILACAĞI
7316 sayılı Kanunun 22.04.2021 tarihi itibariyle yürürlüğe giren 9 uncu maddesinde; “MADDE 9 – 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 17 nci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve üçüncü fıkrasının (b) bendinde yer alan “üç aylık” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.
“İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde verilecek ödeneklerin veya bağlanacak gelirlerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç; iş kazasının olduğu, meslek hastalığında ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki oniki aydaki son üç ay içinde; analık ve hastalık halinde ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki oniki aydaki 80 inci maddeye göre hesaplanacak prime esas kazançlar toplamının, bu kazançlara esas prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanır. Ancak, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki son bir yıl içerisinde 180 günden az kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olanlara hastalık ve analık halinde ödeneğe esas tutulacak günlük kazanç, iş göremezliğin başladığı tarihteki günlük prime esas kazanç alt sınırının iki katını geçemez.” hükümleri yer almaktadır.
Şimdi üstte yer alan ve yeni getirilen hükümler doğrultusunda, 7316 sayılı kanunla değiştirilen 17. madde hükümlerinden sonra (22.04.2021’den sonra) SGK’dan rapor parası alanlar için ödenek veya rapor parası hesabının nasıl yapılacağını açıklamaya çalışalım.
7316 sayılı Kanun, iş kazası ve meslek hastalığı durumlarında istirahat raporlarına ödenecek olan geçici iş göremezlik ödeneğinin (rapor parası) hesaplanmasını değiştirmemiştir. İş kazası ve meslek hastalığı durumlarında, rapor parası hesabında aynen 22.04.2021’den önceki uygulama devam edecektir. Buna göre, iş kazasının olduğu tarihten, meslek hastalığında ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki oniki aydaki son üç ay içindeki prime esas kazanca göre hesaplama yapılmaya devam edilecektir.

Devamı için tıklayın.