Latif AKÇA

Sosyal ihtiyaç ve talepler ile birlikte teknolojik gelişmelerin hızla değişimine idarelerin entegre olarak mevcut sistemlerinde gerekli düzenleme ve değişiklikleri yapması önem arz etmektedir. Çevre alanında, artan nüfus yoğunluğu, tüketim elemanlarının farklılaşması ve özellikle gelişen sanayileşme ile çevresel kirliliğe sebep olabilecek uygulamaların denetimi açısından uluslararası mevzuata uygunluğun yanı sıra uygulamada karşılaşılan sorunların çözümü noktasında güncel mevzuat düzenleme yapılması ihtiyacı ortaya çıkmıştır.

7153 sayılı Çevre Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 2872 sayılı Çevre Kanunu’nda birtakım değişiklikler yapılmış olup, söz konusu düzenlemeler ile yurt içinde piyasaya arz edilen Çevre Kanuna ekli (1) sayılı listede yer alan ürünlerden (poşetler için satış noktalarından, diğer ürünler için piyasaya sürenlerden/ithalatçılardan) geri kazanım katılım payı tahsil edilmesine dair hükümler getirilmiştir.

9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununa ekli (1) sayılı listede yer alan ürünlerden plastik poşetler için ödenecek geri kazanım katılım payının beyanı ve tahsiline ilişkin usul ve esaslara, anılan Kanununun ek 11 inci maddesine dayanılarak hazırlanan 1 Sıra No’lu Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi Genel Tebliği’nde yer verilmiştir.

Bu yazıda, plastik poşetler için ödenecek geri kazanım katılım payının beyanı ve tahsiline ilişkin usul ve esaslara yer verilecektir.

Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi

7153 sayılı Kanunla 2872 sayılı Kanuna eklenen Ek 13 üncü madde ile, geri kazanım imkanı neredeyse olmayan, ciddi görsel ve çevresel kirliliğe neden olan plastik poşetlerin kullanımının azaltılması amacıyla gelişmiş ülkelerde olduğu gibi plastik alışveriş poşetlerinin tüketiciye ücretli olarak verilmesi ve kişi başı kullanım miktarının azaltılması öngörülmektedir. Plastik poşetlerin satışının sağlanması ile kaynakların verimli kullanılması ve ekonomiye kazanç sağlanması hedeflenmiştir.

Anılan Kanunun yürürlüğe girmesiyle, kaynakların verimli yönetimi ve plastik poşetlerden kaynaklanan çevre kirliliğinin önlenmesi amacıyla plastik poşetler satış noktalarında  kullanıcıya veya tüketiciye ücreti karşılığı verilmekte olup, plastik poşetlerin ücretli olarak satışı, faaliyet türü ne olursa olsun uzaktan satışlar da dahil olmak üzere, istisnasız tüm satış noktalarında (tekstil, oyuncak, elektronik, gıda ve benzeri) 01.01.2019 tarihinden itibaren 25 kuruş taban fiyatı ile gerçekleştirilmektedir.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından, çevrenin korunması, kaynak verimliliğinin sağlanması ve plastik poşet kullanımının azaltılması için plastik poşetlerin ücretlendirilmesine ilişkin hususların belirlenmesi amacıyla 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu maddeleri ile Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’ne dayanılarak belirlenen “Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar”, anılan Bakanlığın internet sayfasından duyurmuştur.

Söz konusu Usul ve Esaslar; plastik poşetlerin satışı, beyanı, geri kazanım katılım payı tahsili ile birlikte izleme, kontrol ve denetimine ilişkin tüm hususları kapsamaktadır.

Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar kapsamında, plastik poşetlerin satışının gerçekleştiği aya ait beyan, satış noktaları, tarafından takip eden ayın biri ile onbeşi arasında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Bilgi Sistemi üzerinden yapılmaktaydı.

Ancak, 2872 sayılı Kanunun ek 11 inci maddesi ile Hazine ve Maliye Bakanlığına verilen yetkiye dayanılarak Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesinin elektronik ortamda beyan edilmesi zorunluluğu getirilmiştir.

Gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olsun veya olmasın tüm satış noktaları Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamelerini elektronik ortamda göndermek zorundadırlar.

2872 sayılı Kanunun ek 11 inci maddesinin Hazine ve Maliye Bakanlığına vermiş olduğu yetkiye dayanılarak beyan dönemleri; Kurumlar vergisi mükellefleri için aylık, diğerleri için üç aylık olarak belirlenmiştir.

Üç aylık beyan dönemleri aşağıda belirtildiği gibi olacaktır: