Hasan Basri CAN

Sorumluluk sigortaları, sigorta yaptıran kişiyi ve ilgili olduğu diğer kimseleri koruma altına alan sigortayı ifade eder. Birçok türü ve kapsamı bulunmaktadır. Sorumluluk sigortaları arasında yer alan mesleki sorumluluk sigortası, farklı oda ve birlik gibi mesleki kuruluşlara üyeliği olan meslekler için geçerlidir. Zorunlu olmayan sigorta çeşitlerinden biri olan mesleki sorumluluk sigortası, iş yeri veya meslek sahiplerinin poliçe dahilinde olan zararlarda ödemek zorunda kalacakları mali tazmin sorumluluğunu üstlenir böylece risk kaygısı olmadan işlerini yürütmene imkân tanır.
Mesleğin icrası sırasında meslek mensubunun kusurundan dolayı oluşabilecek risklere karşı yaptırılan mesleki sorumluluk sigortasına ilişkin ödemelerin gider kaydedilmesi konusunda yaşanan tereddütlerin giderilmesi amacıyla yazımız kaleme alınmıştır.
2. Mesleki Sorumluluk Sigortası
Mesleki sorumluluk sigortası bir meslek icra eden kişilerin işlerini yaparken müşterilerine, üçüncü şahıslara veya iş ortaklarına karşı olası hataları veya ihmalleri nedeniyle doğabilecek maddi zararlara karşı korunmalarını sağlayan bir sigorta türüdür.
Mesleki sorumluluk sigortası; avukatlar, doktorlar, muhasebeciler, mimarlar, mühendisler, danışmanlar, brokerler ve diğer birçok meslek grubu için gerekli bir sigorta türüdür. Bu sigorta türü, iş ortakları veya müşteriler tarafından yapılan hatalar veya ihmaller sonucu oluşabilecek maddi zararları karşılamayı amaçlamaktadır. Böylelikle mesleki riskleri minimize etmeye yardımcı olur ve profesyonellerin müşterilerine ve iş ortaklarına karşı daha iyi hizmet sunmalarını sağlar.
Mesleki sorumluluk sigortası genellikle mesleki faaliyetler sırasında müşterilere, üçüncü şahıslara ya da diğer işletmelere zarar vermeniz durumunda ortaya çıkan zararları kapsamaktadır. Mesleki sorumluluk sigortası her meslek için olmasa da bazı meslek grupları için yaptırılması zorunlu tutulmuştur. Örneğin, hekimlik yapan veya tıp alanında uzmanlık kazanmış kişiler mesleki sorumluluk sigortası yaptırmak zorundadır. Mesleki sorumluluk sigortası, sigorta poliçesi kapsamında belirtilen riskler ve durumlar dışında kalan zararları karşılamamaktadır. Bu doğrultuda kapsam dışı haller şunlardır:
Kasıt ve ihmal durumları: Kasıtlı veya ihmalkâr davranışlar nedeniyle ortaya çıkan zararları karşılamaz. Meslek mensupları, mesleki faaliyetlerini yerine getirirken böyle bir davranışta bulunduklarında sigorta kapsamı dışında kalırlar.
Ceza davaları: Ceza davalarından kaynaklanan zararlar poliçe kapsamında değildir.
Alkol veya uyuşturucu: Çalışma esnasında iş yeri sahibinin ya da meslek sahiplerinin alkol ya da uyuşturucu etkisi altında ortaya çıkan zararlar teminat dışıdır.
Sözleşme uyuşmazlıkları: İşverenlerle ya da müşterilerle olan sözleşme uyuşmazlıklarından kaynaklanan zararlar karşılanmaz. Bu tür uyuşmazlıklar, poliçe kapsamı dışındadır.
Öngörülemeyen durumlar: Sigorta şirketleri, poliçede belirtilen riskler ve durumlar dışında kalan zararlar için ödeme yapmaz.
3. Mesleki Sorumluluk Sigorta Primleri
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun “Serbest Meslek Kazancının Tarifi” başlıklı 65 inci maddesinde, “Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır.
Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmıyan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır. ...” hükmü yer almaktadır.
Aynı Kanunun “Mesleki Giderler” başlıklı 68 inci maddesinde ise; “ Serbest meslek kazancının tespitinde aşağıda yazılı giderler hasılattan indirilir.
1. Mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen genel giderler (İkametgâhlarının bir kısmını iş yeri olarak kullananlar, ikametgâh için ödedikleri kiranın tamamı ile ısıtma ve aydınlatma gibi diğer giderlerin yarısını indirebilirler. İşyeri kendi mülkü olanlar kira yerine amortismanı, ikametgâhı kendi mülkü olup bunun bir kısmını iş yeri olarak kullananlar amortismanın yarısını gider yazabilirler.).
…” hükmüne yer verilmiştir.
Diğer taraftan, 26 Mayıs 2013 tarihli ve 28658 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Mesleki Sorumluluk Sigortası Genel Şartları Tebliğinin, “SİGORTANIN KAPSAMI” başlıklı (A) bölümünün “Sigortanın Konusu” alt başlıklı (A.1) bölümünde;
“Bu sigorta sözleşmesi ile sigortalının poliçede belirtilen ve ilgili taraflarca konusu tarif edilerek sınırları çizilen mesleki faaliyeti ifa ederken;
a) Sözleşme süresi içinde meydana gelen olay sonucu doğan ve sorumluluk hükümleri uyarınca tazmini sözleşme süresi içinde ya da sonrasında talep edilen zararlara karşı veya
b) Sözleşme yapılmadan önce veya sözleşme yürürlükteyken meydana gelen olay nedeniyle, sadece sözleşme süresi içinde sigortalıya karşı ileri sürülebilecek taleplere karşı,
Sözleşmede belirtilen miktara kadar isteme ilişkin makul giderleri de içerecek şekilde teminat verilir. Taraflar, (a) ve (b) bentlerinden birini içerecek şekilde sözleşme yapabilecekleri gibi, her ikisini içerecek şekilde de sözleşme yapabilir.
Sigortalının işletmesi ile ilgili sorumluluğu için yaptırılmışsa, sözleşmede aksine hüküm yoksa bu sigorta, sigortalının temsilcisi ile işletmenin veya işletmenin bir kısmının yönetiminde, denetiminde ve işletmede çalıştırılan kişilerin sorumluluğunu da karşılar.”
Şeklinde tanımlanmıştır.