Orhan KOTAN

Giriş

Tüm dünya ile birlikte ülkemizi de etkisi altına alan Covid–19 virüsünün neden olduğu salgın hastalığın olumsuz etkilerinin önlenmesi amacı ile hazırlanarak 17.04.2020 tarihli 31102 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7244 sayılı “Yeni Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile geçici istihdam güvencesi adı altında bir takım düzenlemelere yer verilmiştir. Kanun’un genel gerekçesi uyarınca, her türlü iş sözleşmesinin, ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık halleri dışında, üç ay süreyle (17.04.2020-17.07.2020 tarihleri arasında) işveren tarafından feshedilememesi amaçlanmıştır.

Bu yazımızda, hangi durumlarda işçi çıkarmanın yasak olduğu konusuyla ilgili bilinmeyenleri açıklamaya çalışacağım.

Kanun Geçici İstihdam Güvencesini ne şekilde düzenlemiştir?

Geçici istihdam güvencesinin sağlanması amacı ile 7244 sayılı Kanun’un 9. Maddesi ile 4857 sayılı İş Kanunu’na Geçici 10. Madde eklenerek geçici bir istihdam güvencesi sağlanması amaçlamıştır. Bu madde uyarınca; İş Kanunu kapsamında olan veya olmayan her türlü işçinin iş sözleşmesi, 17.04.2020 tarihinden itibaren 3 ay süreyle 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25 inci maddesinin birinci fıkrasının iki (II) numaralı bendinde ve diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında işveren tarafından feshedilemeyecektir.

Üç ay olarak belirlenmiş fesih yasağı süresi Cumhurbaşkanı tarafından altı aya kadar uzatılabilecektir.

“Kanun’un kapsamında olan veya olmayan her türlü işçinin iş sözleşmesi” ne anlama gelmektedir?

Geçici istihdam güvencesini düzenleyen “Geçici Madde 10” uyarınca, 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında olan veya olmayan her türlü işçinin iş veya hizmet sözleşmesinin maddede belirtilen sebepler haricinde feshedilemeyeceği belirtilmiştir. Yani sadece 4857 sayılı İş Kanunu kapsamındaki iş sözleşmeleri değil, 5953 sayılı Basın İş Kanunu ve 854 sayılı Deniz İş Kanunu kapsamında yapılan iş sözleşmeleri ile 6098 sayılı Borçlar Kanunu kapsamında yapılan hizmet akitleri de Kanun kapsamındadır.

4857 sayılı İş Kanunu’nun kapsamı dışında olan aşağıdaki işler de Kanun’un bu maddesi kapsamında geçici istihdam güvencesine tabidir; Deniz taşıma işleri, Hava taşıma işleri, 50 ve 50’nin altında işçi çalıştıran tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerleri, Aile ekonomisi sınırları içinde kalan tarımla ilgili her çeşit yapı işleri, Bir ailenin üyeleri ve üçüncü dereceye kadar (üçüncü derece dahil) hısımları arasında dışardan başka biri katılmayarak evlerde ve el sanatlarının yapıldığı işler, Ev hizmetleri, Çıraklar, Sporcular, Rehabilite edilenler, Esnaf ve sanatkarlar.

Hangi durumlarda işveren personeli işten çıkarabilir?

1-4857 sayılı Kanunun 25 inci maddesinin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde yer alan “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri” durumlarında işveren işçiyi işten çıkarabilir.