Maliye Postası Dergisi
İKTİSADİ İŞLETMEYE DAHİL KIYMETLERİ DEĞERLEME ESASLARI
Dönemsellik ilkesi belli bir dönem gelirinin aynı dönemin gider ve maliyet unsurlarıyla karşılaştırılmasını gerektirir. Bu ilkenin gereği olarak yapılan işlemlerden biri de değerlemedir. Değerleme işlemleri ticari ve zirai kazanç ile kurum kazancının tespitinde belirleyici bir fonksiyona sahiptir. Değerlemenin halen hem her geçici vergi dönemi hem de hesap dönemi sonunda yapılması gerekmektedir.
GVK’nın 38.maddesinde bilanço esasına göre ticari kazancın, teşebbüsteki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri arasındaki müspet fark olduğu, bu dönem zarfında işletme sahibi veya sahiplerince; işletmeye ilave olunan değerlerin bu farktan indirileceği, işletmeden çekilen değerlerin ise bu farka ilave olunacağı hükme bağlanmıştır. Ticari kazancın bu suretle tespit edilmesi sırasında, VUK’un değerleme hükümleri ile GVK’nın 40 ve 41. maddeleri hükümlerine de uyulması gerektiği aynı maddede hüküm altına alınmıştır.
Ayrıca GVK’nın 59. maddesine göre, zirai kazancın bilanço esasına göre tespitinde, 56, 57 ve 58. maddeler hükmü de göz önünde tutularak, ticari kazancın bu husustaki hükümleri uygulanır. Öte yandan KVK’nın 6. maddesinin ikinci fıkrasında da safi kurum kazancının tespitinde, GVK’nın ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı esasına yer verilmiştir. Bu kapsamda GVK’nın 38. Maddesi, bilanço esasında zirai kazanç ile kurum kazancının tespitinde de uygulanmaktadır.
VUK değerleme işlemlerini dönem sonunda envanter çıkarmanın bir aşaması olarak kabul etmiştir.