Hilmi Bahadır BARÇIN

Kamu İhale Kurumu’nun en son yayımlanan yıllık istatistikleri olan 2023 yılı istatistiklerine göre, 2024 yılı içerisinde 1,5 trilyonu aşan bir kamu alımı gerçekleşmiştir. Ekonomimiz açısından önemli büyüklüğe ulaşan kamu alımları piyasanın düzenlendiği mevzuat, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’dur. İdarelerimiz bu kanun uyarınca ihtiyaçlarını tedarik için ihaleye çıkmakta ve isteklilerimizde bu Kanun düzenlemeleri doğrultusunda tekliflerini hazırlamakta ve ihale komisyonlarınca değerlendirilmektedirler.
Kamu İhalelerine nitelikli firmaların katılması ve tedarik sürecinde problem yaşanmaması amacıyla, Kanun koyucu Kamu İhale Kanunu’nun çeşitli maddelerine ihaleye katılım için çeşitli kriterler getirmiştir.
Bu yeterlilik kriterlerinden birisi de ayrıntılarının Kamu İhale Genel Tebliğ’nde düzenlendiği ihaleye katılım için isteklilerin vergi borcunun olmamasıdır.
Makalemizin konusunu iş ortaklığı olarak ihaleye girilmesi durumunda, vergi borcunun ortaklar açısından ayrı ayrı olarak değerlendirilip değerlendirilmeyeceği hususu teşkil edecektir.
VERGİ BORCU KAVRAMININ İHALELERE KATILIM AÇISINDAN ÖNEMİ
Kamu ihalelerine katılma hususunda istekliler açısından önemli bir husus, isteklinin vergi borcu olmamasıdır.
4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhaleye Katılımda Yeterlilik Kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinin dördüncü fıkrasında ihale dışı bırakılacak istekliler 10 bent halinde sıralanmıştır:
“Aşağıda belirtilen durumlardaki istekliler ihale dışı bırakılır:
a) İflas eden, tasfiye halinde olan, işleri mahkeme tarafından yürütülen, konkordato ilan eden, işlerini askıya alan veya kendi ülkesindeki mevzuat hükümlerine göre benzer bir durumda olan.
b) İflası ilan edilen, zorunlu tasfiye kararı verilen, alacaklılara karşı borçlarından dolayı mahkeme idaresi altında bulunan veya kendi ülkesindeki mevzuat hükümlerine göre benzer bir durumda olan.
c) Türkiye’nin veya kendi ülkesinin mevzuat hükümleri uyarınca kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olan.
d) Türkiye’nin veya kendi ülkesinin mevzuat hükümleri uyarınca kesinleşmiş vergi borcu olan.
e) İhale tarihinden önceki beş yıl içinde, mesleki faaliyetlerinden dolayı yargı kararıyla hüküm giyen.
f) İhale tarihinden önceki beş yıl içinde, ihaleyi yapan idareye yaptığı işler sırasında iş veya meslek ahlakına aykırı faaliyetlerde bulunduğu bu idare tarafından ispat edilen.
g) İhale tarihi itibariyle, mevzuatı gereği kayıtlı olduğu oda tarafından mesleki faaliyetten men edilmiş olan.
h) Bu maddede belirtilen bilgi ve belgeleri vermeyen veya yanıltıcı bilgi ve/veya sahte belge verdiği tespit edilen.
i) 11 inci maddeye göre ihaleye katılamayacağı belirtildiği halde ihaleye katılan.
j) 17 nci maddede belirtilen yasak fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilen.”
Madde metninden anlaşılacağı üzere yerli istekliler açısından Türkiye’de; 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 8’inci maddesinde düzenlenen eşik değerler üzerindeki ihalelere katılabilecek yabancı istekliler açısından ise kendi ülke mevzuatları açısından kesinleşmiş vergi borcu olan istekliler ihale dışı bırakılacaklardır.
Ayrıca Kamu İhale Kurumu, aynı madde de Gelir İdaresi Başkanlığının uygun görüşünü alarak vergi borcu kapsamına girecek vergileri; tür ve tutar itibariyle belirlemeye yetkili kılınmıştır.
KAMU İHALELERE KATILIM AÇISINDAN KABUL EDİLEBİLİR VERGİ BORCU MİKTARI VE KAPSAMI: