Mehmet YALÇIN

1- BELEDİYE BAŞKANLARININ SİGORTALILIK DURUMU
Belediye başkanlarının sigortalılık durumları 2008 yılı Ekim ayı öncesi ve sonrası olmak üzere iki şekilde açıklamak gerekir.
a) 2008 Yılı Ekim Öncesi
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun yürürlüğe girdiği 2008 yılı Ekim ayından önce belediye başkanlığına seçilenlerden mülga 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu’na göre iştirakçi olanların iştirakçilikleri, 2008 yılı Ekim ayından itibaren 5510 sayılı Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında devam edecektir. Örneğin; 15.10.2001-04.11.2003 tarihleri arasında mülga 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’na tabi hizmeti bulunan ve 28.03.2004 tarihinde belediye başkanı seçilen sigortalının talebi üzerine 15.04.2004 tarihinden itibaren iştirakçiliği sağlanmıştır. 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte iştirakçi olan sigortalı­nın iştirakçiliği 15.10.2008 tarihinden itibaren 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında devam edecektir. Görüleceği üzere, 2008 yılı Ekim ayından önce belediye başkanlarının sigortalılığında tercihe bağlı bir sistem getirildiği görülmektedir. Bu örnekte, belediye başkanı tercihini Emekli Sandığı iştirakçiliğinde kullanmıştır.
2008 yılı Ekim ayından önce; 5434 sayılı Kanuna tabi hizmeti bulunanlar ile 506, 1479, 2925 ve 2926 sayılı kanun hüküm­lerine tabi çalışmakta iken belediye başkanlığına seçilenlerden, sigortalılıklarını 506, 1479, 2925 ve 2926 sayılı kanunlar kapsamında devam ettirenler 2008 yılı Ekim ayı başından itibaren 5510 sayılı Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bendi kapsamında sigortalı sayılacaktır. Hangi kapsamda sigortalı (SSK-BAĞ-KUR-Emekli Sandığı-Tarım İsteğe Bağlı BAĞ-KUR-Tarımda Kendi Adına BAĞ-KUR) olursa olsun sigortalılıklarını SSK veya BAĞ-KUR kapsamda devam ettiren belediye başkanının sigortalılığı 4/1-a (SSK) veya 4/1-b (BAĞ-KUR) olarak devam edecektir. 2008 yılı Ekim ayı başından sonra 4/1-a ve 4/1-b kapsamındaki sigortalılığını sona erdirenlerin sigortalılıkları­nın sona erdiği tarihten itibaren, sigortalılıklarını sona erdirmeyenlerin ise taleplerinin SGK kayıtlarına geçtiği tarihten itibaren 4/1-c (Emekli sandığı) kapsamında sigortalı sayılacaklardır. 2008 yılı Ekim ayı başından önce 506, 1479, 2925 ve 2926 sayılı kanun hükümlerine tabi çalışması sona erenlerden 5434 sayılı Kanuna göre ilgilendirme talebinde bulunmayanlar 2008 yılı Ekim ayı başından itibaren 4/1-c kapsamında sigortalı sayılacaklardır. Bunlardan, 5434 sayılı Kanuna tabi hizmeti bulunanlar hakkında 5510 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dâhil 5434 sayılı Kanun hükümleri uygulanacaktır. Örneğin; 5434 sayılı Kanuna tabi çalışmakta iken görevinden 14.05.2001 tarihinde ayrılan ve 05.07.2002 tarihinden itibaren 1479 sayılı Kanuna tabi çalışan sigortalı, 27.03.2004 tarihinde belediye başkanı seçilmiştir. Bu tarihten itibaren 1479 sayılı Kanunla ilgilendirilmesini ge­reken mesleki faaliyetine son vermeyen sigortalının belediye başkanlığına seçildiği tarihten itibaren 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı devam etmiştir. Sigortalının 01.10.2008 tarihin­den sonra da sigortalılığı 4/1-b kapsamında devam edecektir. Yukarıdaki örnekte belirtilen sigortalının 4/1-b kap­samındaki sigortalılığı, 08.12.2008 tarihinde vergi mükellefiyetini gerektiren mesleki faaliye­tine son vermesi nedeniyle sona ermişse, bu sigortalının 4/1-c kapsamındaki sigortalılığı 15.12.2008 tarihinden itibaren başlatılacaktır. Yukarıdaki örnekte belirtilen sigortalının 4/1-b kapsamındaki sigortalılığına son vermeyerek 05.01.2009 tarihinde talepte bulunması halinde 4/1-b sigortalılığı sona erdirilecek 15.01.2009 tarihi itibariyle 4/1-c sigortalılığı başlatılacaktır.
2008 yılı Ekim ayı başından önce malullük, yaşlılık ve emekli aylığı bağlananlar ile 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra bağlanacak olanlardan belediye başkanlığına seçilenler, 2008 yılı Ekim ayından sonra 4/1-c kapsamında sigortalı olmak istemeleri durumunda, emekli aylıkları kesilmek suretiyle dilekçelerinin SGK kayıtlarına geçtiği tarihi takip eden ayba­şından itibaren sigortalı sayılacaklardır. Bunlardan, daha önce 5434 sayılı Kanuna tabi hiz­meti bulunanlar hakkında 5510 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dâhil 5434 sayılı Kanun hükümleri uygulanacaktır. Örneğin; 1479 sayılı Kanuna göre yaşlılık aylığı almakta iken, 27.03.2004 tarihinde belediye başkanı seçilen ve 18.11.2008 tarihinde 4/1-c kapsamında sigortalı olmak isteyen sigortalı, yaşlılık aylığının kesildiği tarihten itiba­ren sigortalı sayılacaktır. Örneğin; 5434 sayılı Kanuna tabi emekli aylığı almakta iken 27.03.2004 tarihinde belediye başkanı seçilen ve 30.12.2008 tarihinde 4/1-c kapsamında sigortalı olmak için SGK’ ya müracaat eden sigortalı, emekli aylığının kesileceği ayı takip eden 15.01.2009 tarihinden itibaren 4/1-c kapsamında sigortalı sayılacaktır.
b) 2008 Yılı Ekim Sonrası
5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 2008 yılı Ekim ayından sonra belediye başkanlığına seçilenlerden, sigortalılık hali bulunmayanlar ile 4/1-a ve 4/1-b kapsamında sigortalı olanlar, isteklerine bakılmaksızın seçildikleri tarihten itibaren 4/1-c kapsamında sigortalı sayılacaklardır. Bu çerçevede, 5510 sayılı Kanunun yürürlüğünden yani 2008 yılı Ekim ayından sonra belediye başkanı seçilenler tercihlerine bakılmaksızın 4/1-c kapsamında zorunlu olarak sigortalı sayılmışlardır. Ancak, 65 yaşını tamamladıktan sonra belediye başkanlığına seçilenler, 4/1-c kapsa­mında sigortalı olma talebinde bulunsalar dahi sigortalı sayılmayacaklardır. Bu görevlere seçildikten sonra 65 yaşını tamamlanmış olanların 4/1-c kapsamındaki sigortalılığı, 5510 sayılı Kanunun 9’uncu maddesinin (c) bendi uyarınca 65 yaşını tamamladığı tarihi takip eden aybaşından itibaren sona ermektedir.
Emekli aylığı almakta iken belediye baş­kanlığına seçilen ve istekleri üzerine ilk defa 4/1-c kapsamında sigortalı sayılan ancak görevlerinin sona erdiği tarihte son sigortalılık statüsüne göre tarafına aylık bağlanamayan sigortalılara daha önce tarafına aylık bağlanan statüye göre, 4/1-c kapsamında geçen süreleri de dikkate alınmak suretiyle aylık bağlanaca­ğından, bunların istekleri üzerine kurulan 4/1-c kapsamındaki sigortalılıklarından vazgeçme­lerine imkân bulunmamaktadır. Başka bir ifade ile 4/1-a veya 4/1-b kapsamında emekli aylığı almakta olup, 2008 yılı Ekim ayından sonra belediye başkanı olanların emekli aylıklarını kestirip 4/1-c kapsamında ilişkilendirilmesi halinde 4/1-c kapsamında emekli aylığı bağlanmaz, 4/1-c süreleri emekli aylığı bağlanan statüye eklenerek o statüde emekli aylığı yeniden bağlanır, kendi isteği ile 4/1-c sigortalılığını iptal ettirmeleri mümkün olmaz.
2- BELEDİYE MECLİS ÜYESİNDEN GÖREVLENDİRİLEN BELEDİYE BAŞKAN YARDIMCILARININ SİGORTALILIK DURUMU