Gürkan GÜVEN

GİRİŞ
Kamu ihaleleri, idare ile istekli arasında kuralları 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun uygulandığı önemli siyasi ekonomik ve sosyal etkileri olan bir alandır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun eski ihale kanunu olan 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nundan temel farklarından bir tanesi de ihale işlemleri öncesi yargı yoluna başvurulmadan önce zorunlu idari başvurunun yapıldığı Kamu İhale Kurumu’nun oluşturulmasıdır.
Kamu İhale Kurulu’nun temel görevlerinden birisi olan her yıl kamu ihalelerinde kullanılacak olan parasal limitler ve eşik değerlerin kamuoyuna duyurulması görevi çerçevesinde yapmış olduğu çalışmalar geçtiğimiz günlerde 25 Ocak 2023 tarihli ve 32084 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış olup; makalemizde 2023 yılı parasal limitleri, eşik değerleri ve bunların anlamları açıklanmaya çalışılacaktır.
KAMU İHALE KURUMU’NUN 4734 SAYILI KAMU İHALE KANUNUNDA YER ALAN EŞİK DEĞERLERİ BELİRLEME GÖREVİ
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinde yer alan düzenlemeyle kurulan Kamu İhale Kurumu’nun görev ve yetkileri Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinde belirtilmekle birlikte bu görevlerden bir tanesi de Kanunda belirtilen eşik değerlerin belirlenmesidir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Eşik Değerler ve Parasal Limitlerin Güncellenmesi” başlıklı 67’nci maddesi uyarınca 4734 sayılı Kanunda belirtilen eşik değerler ve parasal limitler bir önceki yılın Toptan Eşya Fiyat Endeksi esas alınarak Kamu İhale Kurumu tarafından güncellenir ve her yıl 1 Şubat tarihinden geçerli olmak üzere aynı tarihe kadar Resmî Gazetede ilân edilir. Ancak güncellemede bir milyon Türk Lirasının altındaki tutarlar dikkate alınmaz. Bu Kanunda belirtilen eşik değerler ve parasal limitler, olağanüstü hallerde, belirtilen tarihin dışında da Kurumun teklifi üzerine Cumhurbaşkanı Kararı ile güncellenebilir.
2023 YILI PARASAL LİMİTLER VE ANLAMLARI
25 Ocak 2023 tarihli ve 32084 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan eşik değerler ve parasal limitler ile ilgili aşağıda açıklamaları ile yer almaktadır.
Kanun’un 3(G) Kapsamında Gerçekleştirilecek Olan Alımlarda Üst Limit 66.224.498,00 TL ye çıkartılmıştır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 3’üncü maddesi İstisnalar başlığı altında düzenlenmiş olup burada bentler altında sayılan alımlar 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun ceza ve yasaklılık hükümleri haricinde her hangi bir düzenlemesine tabi değildir.
Kanun’un 3’üncü maddesi (g) bendi ise aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir;
g) 2 nci maddenin birinci fıkrasının (b) ve (d) bentlerinde sayılan kuruluşların, ticarî ve sınaî faaliyetleri çerçevesinde; doğrudan mal ve hizmet üretimine veya ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçlarının temini için yapacakları, Hazine garantisi veya doğrudan bütçenin transfer tertibinden aktarma yapmak suretiyle finanse edilenler dışındaki yaklaşık maliyeti ve sözleşme bedeli ikitrilyon üçyüzmilyar Türk Lirasını aşmayan mal veya hizmet alımları
Bu düzenleme uyarınca Kamu iktisadi kuruluşları ile iktisadi devlet teşekküllerinden oluşan kamu iktisadi teşebbüsleri ile belediye şirketleri nin bu madde çerçevesinde gerçekleştirecekleri alımlar ceza ve yasaklılık hükümleri dışında 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümleri kapsamında değildir. Kamu İhale Kurumu tarafından bu alımlar için düzenlenmiş ekstra bir düzenlemede bulunmamakta olup her Kurum kendisi için bu üst limite kadar usul ve esaslar düzenleyebilir.
Kanun koyucu yaklaşık maliyeti ve sözleşme bedeli ikitrilyon üçyüzmilyar Türk Lirasını aşmayan mal veya hizmet alımları olarak burada bir üst sınır belirlemiş olup 2023 yılı için bu üst sınır 66.224.498,00 TL olarak uygulanacaktır. Bu limitin üstünde yer alan ihtiyaçlar açık ihale usulü ile gerçekleştirilmek zorundadır.
Yeni Eşik Değerler
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 8’nci maddesinde yer alan “Eşik Değerler” bu Kanun’un 13’üncü maddesinde düzenlenen ihale ilan süreleri ve 63’üncü maddesinde düzenlenen Yerli İstekliler İle İlgili Düzenleme açısından ehemmiyet arzetmektedir.
2023 yılında geçerli olacak eşik değerler aşağıdaki şekilde güncellenmiştir.
a) Genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idarelerin mal ve hizmet alımlarında 7.916.776,00 TL
b) Kanun kapsamındaki diğer idarelerin mal ve hizmet alımlarında 13.194.664,00 TL
c) Kanun kapsamındaki idarelerin yapım işlerinde 290.284.553,00 TL olarak uygulanacaktır.
Konuyu örneklendirmek gerekirse 4734 sayılı Kamu İhale Kanun’un 13’üncü maddesinde ihale ilan süreleri ve kuralları ile ön ilana ilişkin düzenlemler yer almaktadır.
Eşik değerlerin güncel hali doğrultusunda eğer Genel Bütçe kapsamında bir idare yaklaşık maliyeti 10 milyon TL tutarında bir hizmet alımını açık ihale ile gerçekleştirecek ise
Kanun’un 13’üncü maddesinin (a) bendindeki düzenleme uyarınca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede yer alan eşik değerlere eşit veya bu değerleri aşan ihalelerden olduğu için Açık ihale usulü ile yapılacak olanların ilânları, ihale tarihinden en az kırk gün önce, Kamu İhale Bülteninde en az bir defa yayımlanmak suretiyle ilan yapılması gerekmektedir.
Pazarlık Usulü İle İhalenin (f) Bendi Çerçevesinde Gerçekleştirilen Alımlarda Yeni Üst Limit