Serkan KOŞAR -  Onur ŞAHİN

1. GİRİŞ
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa göre, sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden müteşekkil sermaye dolayısıyla elde ettiği kâr payı, faiz, kira ve benzeri iratlar menkul sermaye iradıdır.
Gerçek kişilerce 2022 yılında elde edilen menkul sermaye iratlarının bir kısmı beyan edilecek gelir toplamının 70.000 TL’yi aşması halinde, bir kısmı ise vergi kesintisine ve istisnaya tabi olmadıkları için 3.800 TL’yi aşması halinde yıllık beyanname ile beyan edilecektir.
Bu yazımızda, 2022 takvim yılında gerçek kişilerce elde edilen menkul sermaye iratlarının beyan edilip edilmeyeceği, beyan edilmesi durumunda hangi şartlar altında beyan edileceği, beyannamenin verilme zamanı ve verginin ödenmesi konularında bilgiler yer almaktadır.
2. MENKUL SERMAYE İRADLARININ BEYANI
Mükelleflerin, 1 Ocak 2022 - 31 Aralık 2022 dönemine ait beyana tabi menkul sermaye iratları için 1–31 Mart 2023 tarihleri arasında beyannamelerini vermeleri gerekmektedir.
Beyannameler; Hazır Beyan Sistemi aracılığıyla internet ortamında, bağlı bulunulan (ikametgahın bulunduğu yer vergi dairesi) vergi dairesine kâğıt ortamında veya 3568 sayılı Kanun gereği elektronik beyanname gönderme aracılık yetkisi almış meslek mensupları ile sözleşme imzalanarak e-Beyanname sisteminden verilebilir.
2022 yılında elde edilen menkul sermaye iratlarına ilişkin olarak verilecek yıllık gelir vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinin birinci taksitin damga vergisi ile birlikte 31 Mart 2023 tarihine kadar, ikinci taksitin ise 31 Temmuz 2023 tarihine kadar ödenmesi gerekmektedir.
Gerçek kişilerce 2022 yılında elde edilen menkul sermaye iratlarının bir kısmı beyan edilecek gelir toplamının 70.000 TL’yi aşması halinde, bir kısmı ise vergi kesintisine ve istisnaya tabi olmadıkları için 3.800 TL’yi aşması halinde yıllık beyanname ile beyan edilecektir.
Aşağıda menkul sermaye iratlarının yıllık beyanname ile beyan edilip edilmeyeceğine ilişkin açıklamalar aşağıda yer almaktadır.
A. Tutarı Ne Olursa Olsun Beyan Edilmeyecek Menkul Sermaye İratları
Aşağıda sayılan menkul sermaye iratları tutarı ne olursa olsun beyan edilmez ve diğer gelirler nedeniyle verilen beyannameye de dahil edilmez.
1. Gelir Vergisi Kanunu’nun Geçici 67 nci maddesi kapsamında vergi kesintisine tabi tutulmuş olan (Ticari kazançla ilişkisi olmaması şartıyla);
• Mevduat faizleri,
• Özel finans kurumlarınca (Katılım Bankaları) kâr ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kâr payları,
• Repo kazançları.
• Menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçlarından elde edilen gelirler.
2. Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından ayrılmalar nedeniyle yapılan ödemelerin ve bireysel emeklilik sisteminden ayrılanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarları.
3. Kurumlar vergisi mükelleflerince 31/12/1998 ve daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde edilen kazançların dağıtımı halinde, gerçek kişilerce elde edilen kâr payları.
4. Kurumların kârlarını sermayeye eklemek suretiyle gerçekleştirdikleri kâr dağıtım işlemlerinde gerçek kişi ortaklarca elde edilen kâr payları.