Latif AKCA

I. GİRİŞ
Gelir vergisine tabi gelir unsurlarından biri olan ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 70’inci maddesinde yazılı mal ve hakların (Arazi, bina, haklar vs.) kiraya verilmesinden elde edilen gelirler “gayrimenkul sermaye iradı” olarak adlandırılır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 70 ila 74. maddeleri arasında düzenlenen gayrimenkul sermaye iradı kanunda tadadi olarak yazılı mal ve hakların sahipleri, mutasarrıfları, zilyetleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratlar olarak tanımlanmıştır.
Bilindiği üzere, gayrimenkul sermaye iradı elde edenler, 2022 yılına ilişkin kira gelirlerini yıllık gelir vergisi beyannamesi ile 2023 yılının Mart ayında beyan edeceklerdir. Hesaplanan vergiyi ise iki taksitte ödeneceklerdir.
Bu yazıda, 2022 yılında sahip oldukları mal ve hakları kiraya verenlerin vergilendirilmesine ve beyanına yönelik olarak birtakım açıklamalara yer verilecektir.
II. KİRA GELİRLERİNDE BEYANNAME VERİLMESİ GEREKEN HALLER
Beyana tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olan mükelleflerden;
a) Bir takvim yılı içinde elde ettiği mesken kira geliri, istisna tutarını (2022 yılı için 9.500 TL ) aşanlar,
b) İşyeri kira gelirleri üzerinden vergi kesintisi yapılanlardan, kira gelirlerinin brüt tutarı beyanname verme sınırını (2022 yılı için 70.000 TL) aşanlar,
c) 2022 yılı için beyanname verme sınırı olan 70.000 TL’nin aşılıp aşılmadığının tespitinde, gelir vergisi tevkifatına tabi kira gelirleri ile mesken kira gelirinin gelir vergisinden istisna edilen tutarı aşan kısmı birlikte dikkate alınacaktır.
Aynı yıl içinde hem konut kirası hem de işyeri kirasının birlikte elde edilmesi durumunda, konut kira gelirinden 9.500 TL istisna tutarı düşüldükten sonra kalan tutar ile işyeri kira gelirinin toplamı, 70.000 TL’yi aşarsa konut ve işyeri kira gelirinin ikisi de beyan edilecektir. Şayet aşmıyorsa yalnızca konut kira geliri beyan edilecektir.
d) Bir takvim yılı içinde elde edilen tevkifata ve istisna uygulamasına konu olmayan gayrimenkul sermaye iratları toplamı (2022 yılında 3.800 TL) aşanlar.
e) Diğer mal ve haklardan kira geliri elde edenler.
Mükelleflerce bir takvim yılı içinde o yıla veya geçmiş yıllara ait olarak nakden veya ayni olarak tahsil edilen kira bedelleri o yılda elde edilmiş kabul edilmektedir. Ancak, gelecek yıllara ait olup peşin tahsil edilen kira bedelleri ilgili yılın geliri olarak kabul edilip, ilgili yıllarda beyan edilecektir.

III. BEYANNAME VERME ZAMANI, YERİ VE ÖDEME GÜNÜ
Mükellefler, 2022 yılına ilişkin kira gelirlerine ait yıllık gelir vergisi beyannamesini 2023 yılının mart ayında verileceklerdir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 70’inci maddesinde kira geliri elde edenler beyannamelerini ikametgâhının bulunduğu yerin vergi dairesine elden vereceklerdir. Ancak beyanname posta veya internet yoluyla da gönderilebilecektir. Kira geliri elde eden mükellefler https://intvrg.gib.gov.tr/index_gmsi.jsp adresinden vergi dairesine internet üzerinden kira beyannamelerini verebilirler.
İnternet üzerinden kira beyanname sistemine girip beyannamenizi gözden geçirin; eksiklik/hata/yanlışlık varsa düzeltin ve onaylayın.
Bu işlemleri yaptığınız anda vergi dairenizde hem kaydınız açılır, hem de beyannameniz alınır. Beyannamede tahakkuk eden vergi iki eşit taksitte ödenebilecektir. Ödemeye ilişkin birinci taksitin son günü 31.03.2023 tarihi olup, ikinci taksitinin son günü ise 31.07.2023 tarihidir.
IV. İSTİSNA UYGULANMASI