İmdat TÜRKAY

1- Giriş

Gelir Vergisi Kanununa göre, yedi gelir unsurundan gelir elde edenler beyana tabi kazanç ve iratları için yıllık beyanname vermek zorundadırlar. Mesken ve işyeri kira gelirinden dolayı vergi dairesinde mükellefiyet kaydı bulunan veya ilk defa mükellefiyet kaydı açtıracak olan gayrimenkul sermaye iradı sahipleri, 2020 yılında elde ettikleri ve beyan edilmesi gereken mesken/işyeri kira gelirleri için 1-31 Mart 2021 tarihlerinde yıllık beyanname vereceklerdir. Gelir İdaresinin 31.12.2020 tarihli verilerine göre, kira gelirinden dolayı gelir vergisi mükellef sayısı 2.056.305 kişidir. Kira gelirlerinin Hazır Beyan Sistemi üzerinden kolay, hızlı ve güvenli bir şekilde beyan edilmesi mümkün bulunmaktadır.

2020 yılına ilişkin beyana tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olan tam mükelleflerden;

-2020 yılında elde ettiği konut (mesken) kira geliri, 6.600 TL’lik (2021 yılı için 7.000 TL) istisna tutarını aşanlar,

-2020 yılında işyeri kira gelirleri üzerinden vergi kesintisi yapılanlardan, işyeri kira ge­lirlerinin brüt tutarı beyanname verme sınırı olan 49.000 TL’yi (2021 yılı için 53.000 TL) aşanlar,

-Vergiye tabi gelir toplamının (ücret gelirleri için beyanname verilmeyecek durumlar hariç) 2020 yılı için 49.000’lik tutarı aşan, Türkiye’de tevkifata tabi tutulmuş olan; birden fazla işverenden elde edilen ücretler, menkul sermaye iratları ve gayrimenkul sermaye iratları,

-2020 yılında bir takvim yılı içinde mal ve hakların kiralanmasından elde edilen gelirlerden tevkifat ve istisna uygulamasına konu olmayan ve tutarı beyanname verme sınırı olan 2.600 TL’yi (2021 yılı için 2.800 TL) aşanlar,

yıllık gelir vergisi beyannamesi vereceklerdir.Mesken kira gelirlerine uygulanan mesken istisnasının işyeri kira gelirlerinde uygulanması mümkün değildir. Mesken ve işyeri kira gelirinin birlikte elde edilip beyan edilmesi halinde ise istisna sadece mesken kira gelirine uygulanacaktır. Mesken kira gelirinde istisna tutarının altında kalan ve işyeri kira gelirinde beyanname verme sınırının altında kalan kira gelirleri için Mart/2021 ayında yıllık beyanname verilmeyecektir. İlk defa mükellef olanların mükellefiyete giriş işlemleri, verdikleri ilk beyannameler üzerine vergi dairesi tarafından yapılmaktadır.

16 No.lu Gelir Vergisi Sirkülerinde yapılan açıklamalara göre; mesken ve işyerinin birlikte beyan edilmesi halinde, 2020 yılı için beyanname verme sınırı olan 49.000 TL’nin hesaplanmasında, gelir vergisi kesintisine tabi brüt işyeri kira gelirleri ile konut kira gelirlerinin vergiden istisna edilen tutarı aşan kısmı birlikte dikkate alınacaktır. Dar mükellefler ise tamamı Türkiye’de tevkif suretiyle vergilendirilmiş olan gayrimenkul sermaye iratları için yıllık beyanname vermeyecek, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde ise bu gelirleri beyannameye dahil etmeyeceklerdir. Dolayısıyla, dar mükellefler tarafından 2020 yılında tevkifata tabi işyeri kira geliri için yıllık beyanname verilmeyecek, ancak tevkifatsız olarak elde edilen mesken kira geliri tutarı 6.600 TL’lik istisna tutarını aşarsa yıllık beyanname ile beyan edilecektir.

2- Bazı Mesken Kira Gelirleri İçin Ödenecek Gelir Vergisi Tutarları

2020 yılında elde edilen bazı mesken kira geliri tutarları için ödenecek gelir vergisinin hesaplanmasını gösteren tablo aşağıda yer almaktadır. Tabloda 2020 yılında elde edildiği varsayılan mesken kira gelirlerine 6.600 TL’lik mesken istisnası uygulanmış ve kalan tutara %15 götürü gider indirimi yapılmıştır. Ayrıca, beyan edilen gelir tutarından GVK’nın 89. maddesine göre indirim konusu yapılacak (eğitim ve sağlık harcaması, şahıs ve hayat sigorta prim ödemesi, bağış ve yardımlar gibi) bir unsur olmadığı varsayılmıştır. Mükelleflerin gerçek gider indirimi yöntemi seçmesi durumunda gider tutarına göre ödenecek gelir vergisi tutarı farklı olacaktır.

Bazı Mesken Kira Gelirleri İçin Ödenecek Gelir Vergisi Hesaplama Tablosu (TL)