Osman KIRBAŞ

2011 yılında 6111 sayılı Kanunun 11. maddesinin ikinci fıkrası, 2014 yılında 6552 sayılı Kanunun 74. maddesive ardından 2016 yılında da 6736 sayılı Kanunun 6. maddesinin üçüncü fıkrası olarak karşımıza çıkan “Kasa ve ortaklardan alacaklar hesabının düzeltilmesi” uygulaması son olarak 11/05/2018 tarihli ve 7143 sayılı Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanunla(2) gündeme gelmiştir.

Muhtelif borçların yeniden yapılandırılması, matrah artırımı, stok hesapları ile kasa ve ortaklardan alacaklar hesabının düzeltilmesi ve varlık barışı gibi bir çok düzenlemeyi içeren 7143 sayılı Kanunun “İşletme kayıtlarının düzeltilmesi” başlıklı 6. maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan;

“(3) Kayıtlarda yer aldığı hâlde işletmede bulunmayan kasa mevcudu ve ortaklardan alacaklar ile bunlarla ilgili diğer işlemler hakkında aşağıdaki hükümler uygulanır:

a) Bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri, 31/12/2017 tarihi itibarıyla düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarları ile bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebilirler.

b) Bu fıkranın (a) bendi kapsamında beyan edilen tutarlar üzerinden %3 oranında hesaplanan vergi, beyanname verme süresi içinde ödenir.

c) Bu fıkra kapsamında ödenen vergiler, gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilmez; beyan edilen tutarlar ve ödenen vergiler, kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilmez. Bu fıkra uyarınca beyan edilen tutarlar nedeniyle ilave bir tarhiyat yapılmaz. Bu fıkra kapsamında beyanda bulunan kurumlar vergisi mükelleflerinin bu beyanları nedeniyle 2018 yılı geçici vergi beyannamelerinde düzeltme gerektiği takdirde, düzeltme işlemleri bu fıkrada öngörülen beyanname verme süresi içinde yapılır ve düzeltme işlemleri nedeniyle herhangi bir ceza veya faiz aranmaz.”

hükmüyle bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükelleflerine 31/12/2017 tarihi itibarıyla bilançolarında görülmekle birlikte, işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları, ortaklarından alacaklı bulundukları tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarını ve bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar vergi dairelerine beyan etmelerine ve beyan edilen tutarlar üzerinden %3 oranında hesaplanan vergiyi beyanname verme süresi içinde ödeyerek suretiyle kayıtlarını düzeltebilmelerine imkân sağlanmaktadır.

Yazımızda, anılan Kanun kapsamında işletmelerin kasa mevcutları ile ortaklardan net alacaklar hesabının fiili duruma uygun hale getirilmesini amaçlayan bu düzenlemenin uygulamasına ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.

Düzenlemenin kapsamı