Ekrem TAŞBAŞI

Çalışma hayatında birden fazla işte çalışılması ve alınan ücretin yüksek olması sık karşılaşılan bir durumdur. Birden fazla işyerinden SGK’ya bildirimde bulunulması halinde bildirilen prime esas kazanç tutarı da oldukça yüksek olmaktadır. Ancak kişilerin ücretleri ne kadar yüksek olursa SGK’ya bildirilen prime esas kazanç tutarı için bir üst sınır yani tavan tutar bulunmaktadır. Tavanı aşan bu tutar için sigorta prim kesintisi söz konusu olmamaktadır.
Kişilerin birden fazla işte çalışarak yüksek ücret almaları ve prime esas üst sınırının aşılması durumunda aşan kısmı için ödenen sigorta priminin bir kısmının geri alınabilmesi mümkündür. Bu makalede sigorta primine esas kazanç üst sınırı aşan primlerin iade alınabilme usul ve esaslarından bahsedilecektir.

YASAL DÜZENLEMELER VE DEĞERLENDİRME

5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca alınacak prim ve verilecek ödeneklerin hesabına esas tutulan günlük kazancın üst sınırı günlük kazanç alt sınırının 7,5 katı, sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri için 3 katı olduğu belirtilmiştir.
Bu madde uyarınca sigortalıların ücreti ne kadar yüksek olursa olsun SGK’ya bildirilecek prime esas kazanç tutarı asgari ücretin 7,5 katını aşamayacaktır. Ancak bu tutar Kanunda sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri için 3 katı olarak belirlenmiştir.
5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesinin son fıkrası uyarınca sigortalıların bu Kanunun 53 üncü maddesine göre belirlenen aynı sigortalılık haline tâbi olacak şekilde birden fazla işte çalışması nedeniyle Kuruma ödenen primler toplamı, bu sigortalılık hali için belirlenen prime esas kazanç üst sınırı üzerinden hesaplanacak miktarı aşarsa, aşan kısmın tamamı, sigortalının talebi üzerine en geç talep tarihini takip eden ay içinde hissesi oranında sigortalıya defaten geri ödenir. Geri verilen primler için ayrıca gecikme cezası ve gecikme zammı ile faiz ödenmez.
5510 sayılı Kanun çerçevesinde sigortalıların gün ve kazançları bildirilirken prime esas kazanç üst sınırının üstünde bildirim yapılması mümkün değildir. Ancak aynı sürelerde birden fazla işyerindeki çalışmaları nedeniyle, aynı ayda birden fazla işyerinde çalışan ve birden fazla işyerinden bildirilen sigortalıların prime esas kazançlarının toplamı prime esas kazanç üst sınırını (tavanı) zaman zaman aşılabilmektedir.