Mehmet AKARSLAN

Gelir İdaresi Başkanlığının verilerine göre 823.038 basit usule tabi mükellef(1) bulunmaktadır. Bu yazımızda; basit usule tabi mükelleflerin 2024 yılı faaliyetleri sonunda gerçekleşen iş hacimleri ve çalışma şekilleri dikkate alınarak 2025 yılında da bu usulden faydalanıp faydalanamayacakları, gelir vergisi istisnası, istisna sonunda devam eden yükümlülükleri, basit usulden faydalanamayanların gerçek usulde vergilendirmeye geçiş tarihleri, genç girişimcilerde kazanç istisnası uygulaması, mesken kira geliri istisnasından faydalanılması gibi özellik gösteren diğer hususlar inceleme konusu yapılmıştır.
Basit Usule Tabi Olmanın Şartları(2)
Gelir Vergisi Kanununun 47 nci maddesinde yazılı genel şartları ve 48 inci maddesinde yazılı özel şartları topluca haiz olanlardan anılan Kanunun 51 inci maddesinde sayılan faaliyetlerde bulunmayanların ticari kazançları basit usulde tespit olunur.
1. Genel Şartlar
Basit usule tabi olmanın genel şartları şunlardır:
1. Kendi işinde bilfiil çalışmak veya bulunmak (işinde yardımcı işçi ve çırak kullanmak, seyahat, hastalık, ihtiyarlık, askerlik, tutukluluk ve hükümlülük gibi zaruri ayrılmalar dolayısıyla geçici olarak bilfiil işinin başında bulunmamak bu şartı bozmaz. Ölüm halinde, iş sahibinin dul eşi veya küçük çocukları namına işe devam olunduğu takdirde, bunların bilfiil işin başında bulunup bulunmamalarına bakılmaz.),
2. İşyeri mülkiyetinin iş sahibine ait olması halinde emsal kira bedeli, kiralanmış olması halinde yıllık kira bedeli toplamının;
• Büyükşehir belediye sınırları içinde 2024 takvim yılı için 55.000 TL’yi aşmaması, (2025 takvim yılı için 79.000 TL)
• Diğer yerlerde 2024 takvim yılı için 34.000 TL’yi aşmaması, (2025 takvim yılı için 48.000 TL)
Gerekmektedir.
3. Ticari, zirai veya mesleki faaliyetler dolayısıyla gerçek usulde gelir vergisine tabi olmamak.
Yukarıdaki 2 ve 3 numaralı bent hükümleri öteden beri işe devam edenlerde takvim yılı başındaki, yeniden işe başlayanlarda ise işe başlama tarihindeki duruma göre uygulanır. 2024 takvim yılı tutarları 324 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2025 takvim yılı tutarları ise 329 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile belirlenmiştir.
Bu kapsamda; 2024 takvim yılı için belirtilen genel şartlardan herhangi birini sağlamayan kazançları basit usulde tespit edilen mükellefler, 1/1/2025 tarihinden itibaren gerçek usule tabi olacaktır.
2. Özel Şartlar
Basit usule tabi olmanın özel şartları şunlardır:
1. Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satanların;
• Yıllık alımları tutarının 2024 takvim yılı için 690.000 TL’yi aşmaması (2025 takvim yılı için 990.000 TL) veya
• Yıllık satışları tutarının 2024 takvim yılı için 1.100.000 TL’yi aşmaması (2025 takvim yılı için 1.580.000 TL),
2. (1) numaralı bentte yazılı olanların dışındaki işlerle uğraşanların bir yıl içinde elde ettikleri gayrisafi iş hâsılatının;
• 2024 takvim yılı için 340.000 TL’yi aşmaması (2025 takvim yılı için 480.000 TL),
3. (1) ve (2) numaralı bentlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde, yıllık satış tutarı ile iş hasılatı toplamının;
• 2024 takvim yılı için 690.000 TL’yi aşmaması (2025 takvim yılı için 990.000 TL), gerekmektedir.
Bu kapsamda; kazançları basit usulde tespit edilen mükelleflerden, 2024 takvim yılı için belirtilen özel şartlardan herhangi birini sağlamayanlar 1/1/2025 tarihinden itibaren gerçek usule tabi olacaktır
2024 yılında gerçekleşen kazançlar ile karşılaştırılacak had ve tutarlar
324 Seri Numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliğinde tespit edilen ve yukarıdaki metinlerde yer verilen had ve tutarlardan 2024 takvim yılı kazançlarıyla ilgili olduğu belirtilenler mükelleflerin 01/01/2024-31/12/2024 döneminde gerçekleşen alış-satış veya hasılat tutarları ile karşılaştırılacaktır.
Bu had veya tutarlardan herhangi birini aşan mükellefler 01/01/2025 tarihinden itibaren gerçek usulde vergilendirilecektir.
Kar hadleri emsallerine göre düşük olarak tespit edilmiş emtiaya ait özel hadler
Milli piyango bileti, Değerli kâğıt, akaryakıt, şeker, içki (bira ve şarap hariç)- ispirto– sigara–tütün ve bunlar gibi kar hadleri emsallerine göre düşük olarak tespit edilmiş bulunan emtia için özel hadler belirleme yetkisi Gelir Vergisi Kanununun 48 inci maddesi ile Hazine ve Maliye Bakanlığına verilmiştir. Bu yetki kullanılarak her yıl anılan maddenin son fıkrası kapsamındaki emtiaların alış-satışı ile iştigal edenler için aynı maddenin 1 ve 3 numaralı bentlerinde yazılı hadlerin dışında ilgili Bakanlıkların görüşü alınmak suretiyle Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca genel tebliğlerle yeniden hadler tespit edilmektedir.
Buna göre, 2024 yılı içinde gerçekleşen tutarlar, 2024 yılı sonunda yayımlanan 329 Seri Numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliğinde belirlenen had ve tutarlar ile karşılaştırılacaktır.