İmdat TÜRKAY

1. Asgari Geçim İndiriminden Yararlanacak Ücretliler

2019 yılında uygulanacak asgari ücret tutarının belirlenmesinin ardından çalışanların aylık ücret tutarına yansıyacak olan aylık asgari geçim indirimi tutarları da belirlenmiş oldu. Buna göre; 2019 yılında asgari ücretin aylık brüt tutarı 2.558,40 TL, asgari ücretin net tutarı 2.020,90 TL, asgari ücretlinin işverene maliyeti 3.006,12 TL, bekâr bir ücretlinin yararlanacağı asgari geçim indirimi tutarı 191,88 TL ve ücretlilerin yararlanacağı en yüksek asgari geçim indirimi tutarı ise 326,20 TL olmuştur.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 32. maddesinde yer alan hükme göre, ücretin gerçek usulde vergilendirilmesinde asgarî geçim indirimi uygulanmaktadır. Asgari geçim indirimi uygulaması, sadece gerçek usulde ücret geliri elde eden ücretlilere uygulanmakta olup, işverenler tarafından hesaplanan asgari geçim indirimi tutarı, çalışana ödenen ücret tutarı üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilmek suretiyle ücretlinin net maaşına yansıtılmaktadır. Asgarî geçim indirimi; ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgarî ücretin yıllık brüt tutarının;

Mükellefin kendisi için %50'si,

Çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için %10'u,

Çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için %7,5, üçüncü çocuk için %10 ve diğer çocuklar için %5'idir.

Gelirin kısmî döneme ait olması halinde, ay kesirleri tam ay sayılmak suretiyle bu süreye isabet eden indirim tutarları esas alınmaktadır. Asgarî geçim indirimi, asgari ücretin brüt tutarına belirlenen oranlar uygulanmak suretiyle bulunan tutar ile gelir vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine uygulanan %15 oranının çarpılmasıyla bulunan tutarın, hesaplanan vergiden mahsup edilmesi suretiyle uygulanmaktadır. Mahsup edilecek kısmın fazla olması halinde ücretliye iade yapılmamaktadır. İndirimin uygulamasında "çocuk" tabiri, mükellefle birlikte oturan veya mükellef tarafından bakılan (nafaka verilenler, evlat edinilenler ile ana veya babasını kaybetmiş torunlardan mükellefle birlikte oturanlar dâhil) 18 yaşını veya tahsilde olup 25 yaşını doldurmamış çocukları, "eş" tabiri ise, aralarında yasal evlilik bağı bulunan kişileri ifade etmektedir.

İndirim tutarının tespitinde mükellefin, gelirin elde edildiği tarihteki medenî hali ve aile durumu esas alınmaktadır. İndirim, belirlenen oranlara göre hesaplanan tutarları aşmamak kaydıyla, ücret geliri elde eden aile fertlerinden her biri için ayrı ayrı, çocuklar için eşlerden yalnızca birisinin gelirine uygulanmaktadır. Boşananlar için indirim tutarının hesabında ise, nafakasını sağladıkları çocuk sayısı dikkate alınmaktadır. Ücretlerin vergilendirilmesinde asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra, varsa teşvik amaçlı diğer indirim ve istisnalar dikkate alınmaktadır. Asgari geçim indirimi uygulaması hakkında gerekli açıklamalar hazine ve Maliye Bakanlığınca yayımlanan 265 seri nolu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yapılmış bulunmaktadır.

2. 2019 Yılı Asgari Ücret Tutarı

27.12.2018 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 25.12.2018 tarih ve 2018/1 sayılı Asgari Ücret Tespit Komisyonu Kararıyla, bir günlük normal çalışma karşılığı asgari ücret 85,28 Türk Lirası olarak belirlenmiştir. Asgari Ücret Tespit Komisyonu, milli seviyede tek asgari ücret belirlemiştir. Dolayısıyla belirlenen asgari ücret tutarları, yaşa bakılmaksızın bütün çalışanlar için uygulanacaktır. Bu tutarlara göre 2019 takvim yılında geçerli olan aylık asgari ücret verileri aşağıdaki tabloda yer almaktadır