Vakkas DEMİR

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair 7538 sayılı Kanun, 15.01.2025 tarihli ve 32783 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Emeklilikle ilgili hükümleri yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

7538 sayılı Kanunla birlikte, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 31. maddesi kapsamında Gelir İdaresi Başkanlığı Merkez Sağlık Kurulunun vermiş olduğu karara istinaden, engelli raporuyla SGK sağlık kuruluna girmeden “vergi indirim belgesi” alarak SGK’dan emekli olma imkanı sona ermiştir. 7538 sayılı Kanundan sonra (15.01.2025’ten sonra) engelli emekliliği rapor işlemleri, vergi daireleri tarafından değil SGK tarafından yürütülecek ve engelli emekliliğine sadece SGK sağlık kurulu kararları esas alınacaktır. Bu konuyla ilgili 7538 sayılı kanunun genel gerekçesinde; “2008 yılı Ekim ayı öncesinde vergi indirimine bağlı olarak yaşlılık aylığı bağlanmasında vergi indirimine esas engelli raporu uygulamasında, norm ve standart birliğini sağlamak amacıyla SGK sağlık kurulları tarafından tespit edilecek çalışma gücü kaybı oranları uygulamasına ilişkin düzenleme yapılmaktadır.” denilmiştir.

Bu makale çalışmamızda, 7538 sayılı Kanundan önceki engelli emekliliği koşulları ile 7538 sayılı Kanundan sonraki engelli emekliliği koşullarını açıklamaya çalışacağız.

7538 SAYILI KANUNDAN ÖNCEKİ VERGİ İNDİRİM BELGESİYLE ENGELLİ EMEKLİLİĞİ ŞARTLARI

7538 sayılı Kanundan önce, vergi indirim belgesiyle emeklilik, 1 Ekim 2008 öncesi 4/1-a sigortalısı olan kişiler için geçerliydi. 7538 sayılı Kanundan önce, tam teşekküllü hastanelerden alınan sağlık kurulu raporları, vergi dairelerine ve GİB’e gönderilip, GİB tarafından vergi indirim yazısı/belgesi verilince, SGK sağlık kuruluna girmeden bu belgeye istinaden raporda yazılı işgücü kaybı oranına göre 506 sayılı kanunun mülga geçici 87 nci maddesi kapsamında engelli emeklisi olunabiliyordu.

506 sayılı kanunun geçici 87 nci madde hükümlerinin 1 Ekim 2008’den sonra da uygulanmasının yasal dayanağı, 5510 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinin 2, 3 ve 4. fıkrasıdır. Anılan fıkralarda; “Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce sigortalı olup bu Kanunun yürürlük tarihinden önce veya sonra engelliliği nedeniyle vergi indiriminden yararlanmaya hak kazanmış durumda olan sigortalılar hakkında, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun mülga 60 ıncı maddesinin (e) bendinin (b) alt bendi ve geçici 87 nci maddesine göre işlem yapılır. Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce engelliliği nedeniyle vergi indiriminden yararlananlardan yaşlılık aylığı bağlananların aylıklarının kesilmesi ve tekrar bağlanmasında bu Kanunun yürürlük tarihinden önceki hükümler geçerlidir. Birinci ve ikinci fıkraya göre bağlanan aylıkların aylık bağlama oranı, 5400 gün üzerinden hesaplanan orandan az olamaz.” hükümleri yer almaktaydı.

506 sayılı kanunun mülga geçici 87 nci maddesi hükümlerinde ise, vergi indirim belgesiyle engelli emeklilik şartları aşağıdaki tablodaki gibiydi.

Üstte yer alan tabloya göre, 7538 sayılı Kanundan önce vergi indirim belgesiyle emeklilik şartları, kişinin engellilik derecesine göre (40-59 arası 3. derece, 60-79 arası 2. derece, 80 ve üzeri 1. derece) belirlenmiş ve engellilik derecesine göre, en kolay engelli emekliliği 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim gün sayısına sahip olmak iken, en zor engelli emekliliği 20 yıl sigortalılık süresi ve 4400 prim gün sayısına sahip olmak şeklinde belirlenmiştir.

7538 SAYILI KANUNDAN SONRAKİ ENGELLİ EMEKLİLİĞİ ŞARTLARI