GAZETECİLERİN ÜCRETLERİNDE GÜNLÜK %5 FAZLA ÖDEME UYGULAMASI

Abdurrahman ÇALIK

14 Kasım 2020, Cumartesi

I. GİRİŞ

5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştırılanlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun’un(Basın İş Kanunu), 14. maddesinde, bu kanuna tabi olan gazetecilerin ücretlerini zamanında ödemeyen işverenlerin, bu ücretleri günlük %5 fazlasıyla ödemeye mecbur oldukları belirtilmiştir (5953/Md.14/2).

Aynı kanunun Ek 1. maddesindeki benzer bir düzenleme ile, gazetecilerin fazla çalışma ücretlerinin gününde ödenmemesi halinde her geçen gün için %5 fazla ödeme ön görülmüş iken, söz konusu hüküm Anayasa Mahkemesi’nin 19.09.2019 tarihli ve 2019/48 Esas ve 2019/74 Karar sayılı kararı ile iptal edilmiştir. 

Bu çalışmamızda, Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı sonrasında gazetecilerin fazla çalışma ücretleri ile normal ücretlerinin gününde ödenmemesi halinde uygulamanın nasıl olacağı incelenmektedir.

II.GAZETECİNİN NORMAL ÜCRETİNİN GÜNÜNDE ÖDENMEMESİ

A. Ödeme zamanı

Kanunun 14. maddesinde kararlaştırılan ücretin her ay peşin olarak ödeneceği belirtilmekte, aynı maddenin 2. fıkrasında ise, yukarıda bahsedilen %5 fazla ödemeye ilişkin hüküm yer almaktadır.

Buna göre, 4857 sayılı İş Kanunu’nun aksine, 5953 sayılı Kanun’da ücretlerin her ay “peşin olarak” ödenmesine ilişkin amir hükme yer verilmiştir. Bu nedenle, işveren gazetecinin her aya ilişkin ücretini o ayın başında peşin olarak ödeyecek ve gazeteci peşin aldığı ücretin karşılığında çalışacaktır. Dolayısıyla, ücretin ödeme günü tarafların iradelerine bırakılmayarak açık ve net şekilde kanunda düzenlenmiştir.

B. Günlük %5 fazla ödeme zorunluğu

Gazetecinin ücretinin gününde ödenmemesi halinde her geçen gün için yine kanunun amir hükmü gereğince %5 fazlası ile ödenmesi gerekir.Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu’nun konu ile ilgili İçtihadı Birleştirme Kararında, söz konusu kuralın bağlayıcı nitelikte ve kamu düzenine ilişkin bir hüküm olduğu, bu niteliği ile kanunda düzenlenen %5 oranının azaltılmasına veya kaldırılmasına ilişkin sözleşmelerin geçersiz olduğu, gazetecinin aylık ücretini zamanında ödemeyen işverenin kural olarak bu ücreti %5 fazlası ile ödemek zorunda olduğu, ancak Borçlar Kanunu’nun 44. maddesinin kıyasen uygulanması suretiyle bu %5’lik fazla ödemede indirim yapılabileceği hüküm altına alınmıştır.

C.Hangi alacaklara uygulanacağı